جبر و وهن شهرت عملی نزد فقهیان متقدم

جبر و وهن شهرت عملی نزد فقهیان متقدم* حسین بهرامی اقدم[1]   چکیده جبر و وهن سندی-دلالی شهرت عملی قدما در حال حاضر خود شهرت خاصی داشته و در سیر استنباط از اهمیت بی­بدیلی برخوردار است. با این وجود، نحوه برخورد خود قدما با این شهرت و اعتبار آن در نزد آنان در ارزیابی اعتبار آن نقش تعیین کننده­ای دارد. در تتبع و بازخوانی آثار آنان دیده شد جبر و وهن شهرت در نزد قائلان به حجیت خبر واحد از فقهای متقدم، محل اختلاف بوده برخی به­طور مطلق به نفی یا اثبات آن پرداخته، برخی دیگر قائل به‌تفصیل‌بوده و جبر و وهن در میان آنان عاری از شهرت است. شاخص­ دلیل قول به جبر و وهن _به صورت کلی یا به صورت جزئی_ البته با تحقق شروطی، حصول قوت ظن در جانب مشهور، حکایت شهرت از وجود یک امر قوی، مفاد آیه نبأ و مقبوله ابن حنظله است. بررسی این مستندات عدم تمامیت آن را ثابت کرده و ‌ضمیمه شدن عدم دلیل بر این تأثیر، جبر و وهن شهرت را موهون می­گرداند. کلیدواژه ها: شهرت، جبر و وهن، جبر و وهن شهرت، شهرت عملی، شهرت قدما.   * تاریخ دریافت : 29/10/94 تاریخ پذیرش : 20/05/95 [1].  استاد حوزه علمیه. [email protected]